O filmie

Orient od wieków fascynował ludzi Zachodu, a kino nie stanowi tu wyjątku. Reżyserzy proponują nam filmową ucztę – wyprawę w poszukiwaniu fantomów mitycznego Wschodu. Bogaty w archiwalia film to opowieść o powstawaniu i ewolucji zachodnich wyobrażeń na temat świata islamu. Lata 20. XX wieku to Rudolf Valentino i Szejk – Wschód jest jeszcze białą kartą, gdzie artyści X muzy projektują swoje fantazje. W latach 30. XX wieku, wraz ze wzrostem eksploatacji pól naftowych, idylliczny obrazek szybko się zmienia. Arabowie zaczynają niepokojąco przypominać dzikich czerwonoskórych z westernów, a państwom zarabiającym na ich bogactwach naturalnych opłaca się przedstawiać ich niczym barbarzyńców, których trzeba cywilizować, nawet wbrew ich woli. Twórcy pokazują niezmienność mechanizmów ekonomicznej i ideologicznej przemocy. Wystarczy wspomnieć, że już w 1917 roku Bagdad był „wyzwalany” przez Brytyjczyków. Mamieni wschodnią egzotyką i zapatrzeni w Lawrenca z Arabii, dajemy się wciągnąć w odwieczną grę „my” i „oni”, zapominając, że po tamtej stronie są ludzie z krwi i kości, z własnymi aspiracjami, systemem wierzeń i odmiennym kodem kulturowym.

Reżyser, sięgając do różnych dziedzin popkultury, udowadnia jak bardzo jednostronny jest obraz Orientu. W dużej mierze nasz światopogląd jest stworzony przez podprogową recepcję dzieł kultury masowej, dzienników telewizyjnych lub opiniotwórczych gazet. Twórcy pokazują jak selektywnie media głównego nurtu oraz Hollywood traktują bliskowschodnią rzeczywistość, jak bardzo, pozornie obiektywne, dziennikarstwo podporządkowane jest pełnej wyższości nad barbarzyńcami narracji.

Całość układa się we frapującą opowieść o „miękkiej sile” Ameryki – kraju, który potrafi obezwładnić swoim przekazem kulturowym cały świat. Do czasu gwałtownego rozwoju internetu jednostronność przekazu była czymś oczywistym. Dopiero ostatnie lata zmąciły nieco ten obraz. Pytanie, czy nowe media zdołają skruszyć twierdzę uprzedzeń wznoszoną od dziesiątek lat, pozostaje otwarte…

Wybrane festiwale i nagrody: 2012 – MFF Wenecja, 2012 – MFF Amsterdam / IDFA